Groetjes uit: Stellenbosch, Zuid-Afrika

Umoja Umoja on 10 januari 2020

Lieve Umojanen, 

Inmiddels zit mijn exchange op Stellenbosch University in Zuid-Afrika er alweer op en geniet ik momenteel van mijn, al zeg ik het zelf, welverdiende vakantie. Wat vliegt de tijd! Voor ik het weet verlaat ik het mooie Afrika, met al haar avonturen, en kom ik weer terug naar Nijmegen. Daarom lijkt het mij een goed moment om mijn ervaringen met jullie te delen. Hoewel, dit wordt lastig. Ik heb het afgelopen halfjaar zo onwijs veel meegemaakt, gedaan en gezien (!), maar ik ga mijn best doen om mijn indrukken zo goed als mogelijk met jullie te delen. Allereerst, voor de mensen die mij nog niet kennen: ik ben Evy Dassen, 23 jaar, vierdejaars student en afgelopen jaren actief lid geweest bij Umoja. 

Mijn exchange begon eigenlijk al in Nederland met alle rompslomp rondom het organiseren van een studentenvisum voor Zuid-Afrika. Treinreizen naar Den Haag zijn me niet bespaard gebleven en ook moest ik geloven aan doktersbezoeken, want hé, je wilt natuurlijk geen zieke, Nederlandse student je land binnenlaten. Gelukkig bleek ik niet ziek en waren mijn bezoekjes aan de ambassade in Den Haag niet voor niets. Op 11 juli vertrok ik met het vliegtuig naar Kaapstad, om daar opgehaald te worden door een shuttle van de universiteit in Stellenbosch: op naar mijn thuis voor het komende half jaar! 

Aangekomen op het vliegveld voelde ik me gek. Je komt aan in een ander land waar je niets of niemand kent en waarvan je alleen maar kennis hebt door verhalen van anderen, door boeken en films. Met mijn backpack op mijn rug ging ik op zoek naar mijn shuttle en ondanks dat de universiteit dat goed geregeld had, was er door een fout van mij nog niemand daar. Ik moest wachten en voelde me enigszins onveilig. Niet omdat de mensen iets deden, natuurlijk vroegen zo‘n 54 mensen of ik een taxi nodig had en was dat enigszins overweldigend, maar bovenal kwam dit gevoel door mijn eigen onwetendheid en werd dit gevoel gevoed door verhalen over hoe gevaarlijk Zuid-Afrika is. Gelukkig was de shuttle er snel en werd ik, nadat ik me aangemeld had op de universiteit, naar mijn kamer gebracht. Mijn kamer bevindt zich op de campus. In Stellenbosch liggen alle universiteitsgebouwen relatief dicht bij elkaar en bevindt Academia, zoals het omheinde mini-dorp vol universiteitswoningen heet, zich aan de rand hiervan. Sinds moment één ben ik onwijs blij dat ik hier woon. Het is een makkelijke plek om studenten te ontmoeten, zowel Zuid-Afrikaanse studenten als andere exchange students. Zelf woon ik in block zes, dit huis kent drie verdiepingen, waarvan ik op verdieping twee woon samen met zeven andere exchange studenten. Daarnaast is Academia een plek waar je je veilig voelt. In het begin is het enigszins vreemd om het complex in en uit te moeten met je vingerafdruk, waarna je vervolgens voor elke verdieping van elk block ook nog een toegangscode hebt, maar dit went snel. 

Ik hoor jullie denken: ‘Waarom vertrok je midden in de zomervakantie al naar Zuid-Afrika?’. In Zuid-Afrika was het op dat moment winter en dus begon mijn semester al op 22 juli en de introductieweek begon de vijftiende. In die eerste week van de introductie leerde ik meteen enorm veel internationale studenten kennen, maakten we kennis met de internationale studentenvereniging die, zo bleek, veel activiteiten door het jaar heen organiseerde en ook snapte ik steeds beter hoe het stadje Stellenbosch in elkaar zit. Ik noem het ‘stadje’ omdat Stellenbosch niet enorm groot is. Persoonlijk vind ik het wel wat weghebben van Nijmegen, wat ik altijd beschrijf als een groot, gezellig dorp. Ook het uitgaan hadden we meteen onder de knie, al moest ik er wel even aan wennen dat de kroegen hier sluiten om twee uur. Helemaal niet erg, de dag erna ben je over het algemeen namelijk een stuk fitter dan dat je bent als je in Nijmegen rond een uurtje of vijf de kroeg uitrolt en het was er absoluut niet minder gezellig door! Deze eerste week maakte we ook meteen kennis met ‘de onveiligheid’ waar het regelmatig over gaat als mensen spreken over Zuid-Afrika: telefoons en portemonnees werden gestolen en ook alleen naar huis gaan in het donker zat er niet in, ook al was het nog maar zeven uur. Waar ik in het begin nog versteld kon staan van alles wat er gestolen werd, werd dit, vreemd genoeg, bijna normaal en waren we vooral blij als er alleen iets gestolen was en diegene zelf ongedeerd was gebleven. 

Dit klinkt alsof Stellenbosch heel gevaarlijk was, maar eigenlijk heb ik mijzelf, na dat eerste moment op het vliegveld, nooit onveilig gevoeld. Mensen zijn over het algemeen heel vriendelijk, willen jou helpen of spreken jou juist aan omdat ze hulp van je willen vragen. Dit brengt me op een ander onderwerp, namelijk de armoede in het land. Door het apartheidsregime dat lange tijd in Zuid-Afrika heeft geheerst, is er nog altijd een duidelijke scheiding tussen de groepen mensen zoals deze onder dit bewind waren, in Zuid-Afrika aangeduid als ​the White, the Coloured en​ the Black en daarmee is er ook een scheiding in de verdeling van welvaart. Er wordt dan wel gezegd dat het apartheidsregime niet meer bestaat, het is nog overal te zien en daarvan is Stellenbosch absoluut geen uitzondering! Stellenbosch is over het algemeen een witte buurt met mooie huizen, elektriciteit en schoon drinkwater. De wijken eromheen, waar vooral geleefd wordt in kleine huisjes met golfplaten daken, waar elektriciteit niet geheel vanzelf sprekend is en waar niet iedereen toegang heeft tot schoon drinkwater, worden voornamelijk bewoond door de zogenaamde​ coloured ​en​ black​people. Ook in het straatbeeld is deze scheiding van arm en rijk te zien, zo word je in restaurants bijna altijd geholpen door deze laatste twee groepen, terwijl de enige werknemer uit de eerste groep over het algemeen altijd de leidinggevende, manager of zelfs eigenaar van het restaurant blijkt te zijn. Daarnaast is Stellenbosch University over het algemeen ook nog een witte universiteit. Dit werd logisch toen ik hoorde dat er tot 2015 alleen les werd gegeven in het Afrikaans, een taal die voornamelijk gesproken wordt door de witte bevolking van Zuid-Afrika, terwijl er in Zuid-Afrika zo’n 11 talen worden gesproken en daarom Engels juist zo’n belangrijke, verbindende factor is. Inmiddels is dit beleid gelukkig aangepast, maar het zal nog lang duren om deze geschiedenis ooit uit te wissen, als dat überhaupt lukt, wat ik me afvraag. 

In vakken die ik volgde werd over het algemeen ook altijd de geschiedenis en de context van het land, wat ik afgelopen half jaar ‘thuis’ noemde, aangehaald. Het was even een puzzel om vakken te vinden die zowel interessant, als op het goede niveau waren en die dan ook nog eens samen in mijn rooster pasten, maar uiteindelijk is het gelukt. Ik volgde drie vakken, deze volgde ik voor het gehele halfjaar en niet zoals ik gewend ben voor maar één blok. Daarnaast was de werkdruk ook heel anders verdeeld dan thuis. Ik ben gewend aan vrijheid en op een paar tussentijdse opdrachten na, ben je vooral aangewezen op het tentamen aan het einde van de periode, op Stellenbosch University had ik bijna wekelijkse opdrachten. Voor mijn gevoel moest ik meer doen, maar waren de opdrachten wel makkelijker. Tevens had ik het geluk dat ik maar drie vakken volgde wat in tegenstelling tot de meeste studenten heel weinig is hier. Dit kwam doordat ik een vak volgde voor 18 EC’s waardoor ik met drie vakken voldoende credits binnen zou halen. De vakken die ik heb gevolgd zijn: ‘​Afrikaanse Taal en Kultuur vir Belgiese en Nederlandse studente’, ‘​Equity, Leadership and Transformation in the Global Classroom’ en ‘​Global Service Learning’. Bij alle drie de vakken leerde ik veel over de Zuid-Afrikaanse cultuur, waarbij het laatste vak interessant was vanwege de invalshoek vanuit de educatie. Tevens ging ik bij dit vak elke week naar Ikaya, een basisschool in een township naast Stellenbosch, om docenten te helpen bij het lesgeven. Vooraf kregen wij colleges over het overbrengen van kennis aan kinderen en over educatie in Zuid-Afrika. Afgelopen jaren bleek dit project erg zinvol geweest te zijn aangezien veel docenten hier geen vooropleiding hebben gehad en soms niet goed weten wat goede technieken zijn of überhaupt niet goed weten hoe je voor een klas moet staan. In eerste instantie was ik een beetje sceptisch hierover, maar al snel merkte ik hoe de docenten de afgelopen jaren gegroeid waren en hoe waardevol dit project is. Ook voor mezelf was het heel interessant en leerzaam, omdat dit een manier was om buiten de ‘blanke-Stellenbosch-bubbel’ te komen. 

Naast studeren heb ik veel toffe dingen gedaan en gezien, vrienden voor het leven gemaakt en tripjes gedaan waarvan ik alleen maar had kunnen dromen. Stellenbosch staat natuurlijk bekend om haar heerlijke wijnen en deze hebben we dan ook uitvoerig geproefd. Wekelijks bezocht ik met vrienden een​ winefarm en tegenwoordig doe ik alsof ik in de winkel snap waar ik naar kijk bij het kiezen van een wijn. Met vrienden bezochten we een festival, Rocking the Daisies, een echte aanrader voor iedereen die rond dezelfde periode naar Kaapstad of Stellebosch gaat! We maakten ook regelmatig tripjes naar Kaapstad. Erg leuk want waar het in Stellenbosch af en toe ontbrak aan het stadsgevoel, kon je daar in Kaapstad niet onderuit en het uitzicht over de stad bij het beklimmen van Lions Head was fantastisch. Helaas heb ik het uitzicht vanaf de Tafelberg nooit mogen bewonderen, elke keer  weer te veel wolken! Maar ook in Stellenbosch zelf kun je mooie hikes maken. Zo ben ik op een avond Coetzenburg mountain, ook wel Stellenbosch mountain genoemd, opgeklommen met vrienden om hier vervolgens, als hoogtepunt, op het hoogste punt een tentje op te zetten en te slapen! En als al dat moois nog niet genoeg is, kun je ook nog naar het strand gaan. Niet ver bij Stellenbosch vandaan zijn er genoeg mooie stranden, al moet ik toegeven, het water is over het algemeen wel véél te koud!

Er is dus echt meer dan genoeg te beleven in en rondom Stellenbosch. Al vond ik het leuk om in mijn weekje vakantie, ook wel ​springbreak of ​recess genoemd, er wat verder op uit te trekken. Met vrienden hadden we een auto gehuurd en hebben we de Gardenroute gereden, waarbij we elke avond ons tentje weer opzette op een nieuwe camping, waarbij we altijd verzekerd waren van prachtige natuur, mooie stranden en adembenemende zonsondergangen. Na mijn tentamens ben ik ook nog met de auto van Stellenbosch naar Johannesburg gereden. Dit deed ik samen met vrienden, via de Drakensbergen en Lesotho. Inmiddels ben ik ook in Namibië geweest en reis ik nu door Tanzania. Handig: vanuit Johannesburg kun je naar heel veel andere landen in Afrika vliegen! 

Hopelijk heb ik jullie een klein inkijkje kunnen geven in mijn avontuur in Zuid-Afrika en mocht iemand dit lezen en nog vragen hebben: stel ze mij gerust. Over een paar weken ben ik namelijk weer in de Umojakamer te vinden!

Sien ons in Februarie en groete uit Suid-Afrika!

Evy