Groetjes uit: Pretoria, Zuid-Afrika
Lieve Umojanen,
Bij dezen krijgen jullie de groetjes uit Pretoria waar het momenteel hartje lente is. De temperaturen zijn zeer verschillend in vergelijking met een paar maanden geleden. Toen ik tijdens het eerste weekend van juli aankwam in Pretoria was het namelijk winter. Het was toen overdag al warm, maar tijdens de avonden behoorlijk fris. Dit is momenteel zeker niet meer het geval. Ik moet zeggen dat ik goed gewend ben aan de Zuid-Afrikaanse temperaturen en de sterke zon al moet ik ook toegeven dat ik zo af en toe weleens verlang naar de Nederlandse herfst.
Ik ben hier nu bijna vier maanden en heb al zoveel mogen meemaken dat ik het zelfs moeilijk vind om al mijn indrukken hier te beschrijven, maar ik ga mijn best doen. Het aanvragen van mijn visum en alles wat aan mijn vertrek voorafging was een hele klus, maar laten we gewoon beginnen bij het moment dat ik aankwam in Tuksdorp, mijn studentenverblijf in Pretoria. Tuksdorp is een omheind studentencomplex bestaande uit 27 bungalows volgeduwd met studenten, waarvan ongeveer 60 exchange studenten. Ik woon zelf in huis 15 op de bovenverdieping waar ik met zeven andere meiden verblijf. Het terrein beschikt ook over een eigen zwembad en heeft daarom in combinatie met de vele huisjes al snel iets weg van Centre Parcs. Tuksdorp is beveiligd met een hek en we hebben een pasje nodig om in en uit te komen. Het was in het begin even wennen, al die hekken, maar het geeft ook een veilig gevoel. Ons huis wordt iedere werkdag schoongemaakt door onze poetsvrouw Maria, maar ook het gras wordt iedere werkdag gemaaid en de bomen iedere werkdag gesproeid. Dit heeft te maken met het grote percentage werkeloosheid waar ik later nog over zal vertellen. Tuksdorp is gelegen in Hatfield, een wijk in Pretoria die wordt gezien als dé studentenwijk. Hatfield is voorzien van een winkelcentrum, verschillende eet-en uitgaansgelegenheden en de University of Pretoria.
Naast Tuksdorp is ook de universiteit beveiligd met hekken en toegangssytemen met kaart- en vingerprintscan. De universiteitscampus is ontzettend mooi. Vooral nu de paarse bomen vol in groei zijn. Heel Pretoria, inclusief de campus is omgeven door prachtige paarse bomen. De campus is ontzettend groot en is aangekleed met prachtige grasvelden, koffietentjes, lunchcafés en fonteinen. Ondanks dat het nog altijd een universiteit is, kom ik er erg graag. Het regelen van mijn vakken was een hele opgave de eerste paar weken, maar uiteindelijk heb ik vier interessante vakken gevonden die op niveau zijn, in mijn rooster passen, beschikbaar zijn én enigszins aansluiten bij CAOS. De vakken die ik volg zijn Cultural Heritage and Tourism, Criminology, The History of the Apartheid and Visual Culture Studies. Alle studenten hebben de keus om de lessen in het Afrikaans of in het Engels te volgen. Ik volg enkel lessen in het Engels. Tijdens de eerste paar weken moest ik even wennen aan het accent van de professoren, maar al gauw kon ik de colleges goed volgen.
De lessen zijn niet vergelijkbaar met de colleges en werkgroepen op de Radboud. De colleges duren bijvoorbeeld 50 minuten in totaal, wat ik in het begin als ontzettend kort ervaarde. Tegenwoordig ben ik er zo aan gewend dat ik het soms zelfs lang vind duren. Dat wordt dus weer flink wennen zodra ik terug ben in Nijmegen ben ik bang. Er zijn gedurende het semester vele toetsen en deadlines van opdrachten die al 50% van eindcijfer bepalen. De andere 50% is afhankelijk van je eindtentamencijfer.
De niveauverschillen per vak zijn erg groot, maar het is alleen al erg leuk om te zien hoe de omgang van studenten met elkaar eraan toe gaat tijdens colleges en hoe de deelname van de studenten verschilt in vergelijking met die van de studenten in Nederland. De meeste studenten zijn hier namelijk ontzettend gedreven en blij dat ze mogen studeren. Culturele aspecten en tevens de geschiedenis van Zuid-Afrika wordt tijdens ieder college aangehaald. Cultureel erfgoed wordt als erg belangrijk beschouwd en ieder vak is gebaseerd op Zuid-Afrikaanse perspectieven. Daarnaast speelt de Apartheid nog een centrale rol. Er vinden regelmatig discussies plaats tijdens colleges met betrekking tot huidskleur en afkomst en ook protesten zijn niet uitgesloten. Niet alleen tussen studenten zelf, maar ook tussen student en docent. In het begin vond ik dit lastig, omdat ik mij niet zo goed een houding wist te geven, maar tegenwoordig heb ik veel geleerd over de geschiedenis van Zuid-Afrika en heeft het mijn perspectief alleen nog maar ontzettend verbreed.
Buiten studeren staat mijn exchange natuurlijk ook voor het overgrote deel in het teken van uitstapjes maken. Deze tripjes maak ik altijd met mede exchange studenten. Zo hebben we bijvoorbeeld de Blyde River Canyon panoramaroute gereden door de gebergten en hebben uitzicht gehad over de mooiste panorama views. Daarnaast hebben we verschillende safari’s gedaan en nationale parken bezocht zoals het welbekende Kruger National Park, Groenkloof nature reserve en Pilanesberg. Van de Big 5 heb ik er helaas pas vier mogen spotten, namelijk de olifant, de neushoorn, de leeuw en de buffel. Het luipaard mist helaas nog in mijn rijtje. Verder heb ik vele andere dieren zoals de zebra’s, giraffen, cheeta’s, hyena’s en dergelijke ook al kunnen afstrepen op mijn lijstje.
Tijdens onze roadtrips naar verschillende plaatsen heb ik veel verschillende landschappen gezien, maar Drakensberg, Lesotho en Namibië behoren toch wel tot mijn favorieten. Wat een prachtige natuur. De bergen, grotten en kliffen in Drakensberg, waar ik na een enorme hike zelfs aan de top van ’s werelds twee na grootste waterval heb kunnen zwemmen en Lesotho waar de traditionele ruilhandel nog altijd plaatsvindt tussen de imponerende bergwanden. Namibië toonde ons iedere paar uur een ander landschap, dat me telkens weer bleef verbazen. Het punt waar de woestijn en de zee samenkomen is wonderbaarlijk.
Maar zeker ook van Swaziland, Mozambique en Kaapstad heb ik ontzettend genoten. In Swaziland hebben we bijvoorbeeld het Umhlanga Reed Dance Festival bezocht. Dit is een jaarlijks Swazi en Zulu evenement waarbij duizenden ongetrouwde en kinderloze meiden en vrouwen dansend afreizen naar Ludzidzini Royal Village, de woonplaats van de koninklijke familie. In Mozambique zijn we in Ponta d’Ouro verbleven, een surfersdorpje. In Zuid-Mozambique zijn géén geasfalteerde wegen te vinden waardoor we door het zand hebben rondgereden op quads en in de achterbak van een grote truck.
Naast bovengenoemde voorbeelden was Kaapstad heel anders, maar ook in deze stad heb ik ontzettend genoten. Kaapstad is in vergelijking tot wat ik gezien heb vreselijk Europees en toeristisch. Toch is het een prachtig stad waar ik een heerlijke vakantieweek heb gehad en veel heb gezien. Van de Table Mountain en Lions Head, tot pinguins kijken op boulders beach en wijnproeven tussen de Kaapse wijngaarden. Oh, en het was zelfs verbazingwekkend dat er overal normale geasfalteerde wegen en stoepen te vinden zijn, zonder zand en potholes. Het blijft raar dat je zo snel aan dingen kunt wennen. Waar ik tijdens de eerste weken nog volop foto’s maakte van de koeien, apen, impala’s en geiten die op hun dooie gemakje over straat wandelen, open trucks die volgeladen zitten met mensen, en de grote zandzakken die ervoor zorgen dat verkeersborden niet wegwaaien, sta ik er nu niet meer van te kijken. Ook als de antenne van onze huurauto gestolen wordt, er midden op de weg een wit taxibusje ineens tot stilstand komt en er uit het niets ineens een bushalte wordt gecreëerd of als bakje aardbeien uit mijn handen wordt gerist door een groepje apen, is dat nu volledig normaal.
Er is in Zuid-Afrika sprake van ontzettend veel criminaliteit. Je moet op straat enigszins voorzichtig zijn met je waardevolle spullen, met name in het donker, maar ook dit went en ik voel me erg veilig hier in Pretoria. Economisch gezien is het land dan ook erg oneerlijk verdeeld, waardoor de verschillen tussen arm en rijk onvoorstelbaar groot zijn. De overheid probeert de armoede te verdringen door te investeren in banen. Zodoende worden mensen voor alles ingezet. Om maar een paar voorbeelden te noemen: als je tijdens het stappen je biertje op de grond laat vallen staat er direct een schoonmaakster klaar met een dweil die de vloer dweilt. Dit gebeurt dus gedurende de avond zelf. Als een gedeelte van de weg is afgesloten, waardoor er nog maar één rijbaan beschikbaar is, worden er zes mensen opgetrommeld die aan het werk kunnen. Twee personen aan iedere kant dragen de bordjes ‘STOP’ en ‘GO’, die aangeven wanneer auto’s moeten stoppen en wanneer ze door mogen rijden. De andere twee staan aan beide kanten met een vlag te wapperen om aan te geven dat er wegwerkzaamheden zijn. Verder zie je bij iedere bouwplaats honderden mannen aan het werk. Dit natuurlijk wel op ieders eigen tempo. Soms zie je bijvoorbeeld ook dat de helft aan het werk is, terwijl de andere vijftig liggen te chillen in de zon. De productiviteit is dus niet hoog, maar de lonen daarentegen ook niet.
De relatief lage lonen zijn dan ook de reden dat er zoveel werknemers aangenomen kunnen worden. Dit slaat echter weer terug op het feit dat de inkomensverdeling behoorlijk scheef is. Ondanks de afschaffing van de Apartheid verdienen blanken nog altijd veruit het meest. Dit is in de praktijk ook zeker terug te zien. De professoren op de universiteit zijn blank, terwijl de tutoren donker zijn. Serveersters zijn ook vaak donker en de chef of manager die vanuit de keuken commandeert is dan weer blank. Maar buiten dat probeert de overheid de bevolking aan het werk te houden. Dit houdt mensen van de straat, waardoor de overheid hoopt een positieve invloed uit te oefenen op de criminaliteit.
Ook is er sprake van ontzettend veel corruptie. Politieagenten houden auto’s aan op straat, of je nou te hard rijdt of niet. Ze vragen om je rijbewijs, maar als je hier een briefje van bijvoorbeeld 50 rand onder duwt (omgerekend ongeveer drie euro), laten ze je gewoon verder rijden en krijg je géén boete. Zo zijn er nog heel veel andere situaties waarin dit gebeurd. Ik leer hier veel over tijdens mijn criminologie lessen. Dit vak is dan ook echt een aanrader voor iemand die het komende jaar in Pretoria wil gaan studeren.
De bewoners in Zuid-Afrika zijn over het algemeen zeer open en gastvrij. Tijdens iedere begroeting krijg je een knuffel en vragen ze ‘how are you?’, zelfs als je die persoon nog nooit hebt gezien. Dit is dé manier van hallo zeggen en opent vaak op een natuurlijke manier het gesprek. Ook wordt iederéén hier uitgenodigd voor en feestje of een braai (Zuid-Afrikaanse barbecues), zelfs wanneer je de ‘organisatoren’ niet eens kent. Daarnaast komen mensen gewoon over de vloer zonder aan te kondigen dat ze langskomen. Het leven hier is dus veel spontaner en minder georganiseerd. Met betrekking tot dit ongeorganiseerde aspect, is het tempo o-n-t-z-e-t-t-e-n-d traag, maar ook hier ben ik volledig aan gewend en heb wat betreft dan ook geen verwachtingen meer. Eén tip, heb je een afspraak, kom dan minimaal een uur te laat, dan ben je op tijd!
Een grappig weetje is wel dat ik tijdens mijn afscheidsdinertje allerlei Zuid-Afrikaanse gerechten had klaargemaakt. Eenmaal hier aangekomen bleek natuurlijk dat dit enkel zeer traditionele gerechten zijn en dat er tegenwoordig voornamelijk gerechten gegeten worden die beïnvloed zijn door landen over de hele wereld. Er is vooral erg veel fastfood te vinden, maar braaien met een goed stuk vlees is toch wel het voornaamste hier. In het park, bij het sportcentrum of gewoon op straat, overal staat de braai te branden. Mensen nemen hun eigen stukje vlees en een sixpack biertjes mee en klaar is kees. Oh, en als je met kip aankomt, dan word je vaak aangezien als vegetariër. Nee, kip is volgens velen echt géén vlees. Tevens wordt er naast het braaien ook veel pap gegeten, met name in de townships. Pap proeft naar rijst die veel te lang doorgekookt is. Het is een erg goedkoop product dat goed vult. Dat is dan ook de reden dat het zo populair is.
Ondertussen heb ik erg veel (braai)feestjes met zowel locals als internationale studenten mogen meemaken. Rond een uur of vier gaat de barbecue aan en er wordt gegeten en gedanst tot in de late uurtjes. Daarna gaan we vaak uit in één van de clubs in de buurt. Het aparte aan uitgaan is dat clubs vaak nog altijd gescheiden zijn in ‘donkere’ en ‘blanke’ clubs. Het is bijna uitzonderlijk als het gemengd is. Het is niet dat de toegang voor ook maar iemand verboden is, maar de scheiding in huidskleur wordt, zelfs na de Apartheid, nog altijd natuurlijk voortgezet. Samen met de internationale studenten ben ik vaak te vinden in Blue Room, wat tevens een ‘donkere’ club is, om het maar zo te noemen. Zoals je misschien wel kan merken is de naam Apartheid dan wel verdwenen in Zuid-Afrika, maar de gevolgen ervan zijn nog in alle contexten zichtbaar.
Zuid-Afrika, maar zeker ook omliggende landen hebben mijn hart gestolen. Ik ben bijna klaar op de University of Pretoria en zal ik mijn reis nog tot en met eind januari voortzetten. Mijn eerstvolgende bestemmingen zijn midden- en noord Mozambique waarna ik door zal reizen naar onder andere de Victoria Falls in Zambia met mijn huisgenootje Hilly. Tijdens kerst en nieuwjaar zoeken vier vriendinnen uit Nederland mij op en gaan we gezamenlijk de Garden Route rijden van Port-Elizabeth naar Kaapstad. Ik kan niet wachten tot ik verder kan reizen, maar ergens hoop ik ook dat de tijd nog even stil blijft staan, want jeetje het vliegt echt voorbij.
Heb je vragen over een buitenlandse minor in Zuid-Afrika of specifiek in Pretoria? Dan kan je mij vanzelfsprekend altijd een berichtje sturen.
Ek sien jou almal weer in Februarie. Baie liefde!
Ingi Veugen